advertentie
Bernard IJzerdraat: de allereerste verzetsstrijder van Nederland
Het Nederlandse verzet in de Tweede Wereldoorlog is begonnen in Schiedam. Op 15 mei 1940 schrijft Bernard IJzerdraat het eerste Geuzenbericht. Later richt hij met Vlaardingers de verzetsgroep ‘De Geuzen’ op. In het kader van tachtig jaar bevrijding duiken we in de reis die IJzerdraat heeft afgelegd: van Haarlem tot Dinxperlo en van Schiedam tot Loenen.
door Siebe van der Ende
donderdag 01 mei 2025 08:05
IJzerdraat was een liefhebber van kunstweven. Hij had een kunstweefschool waar hij hele dagen bezig was met tapijten en wandkleden. Door de economische crisis verhuist hij in 1938 naar Dinxperlo, waar hij creatief directeur wordt van de Deventer Tapijtfabriek van Maurits Prins. In het oosten van het land ziet hij van dichtbij hoe het mis gaat in Duitsland. Hij besluit te vertrekken naar het westen, naar Schiedam.
Verzet
In het begin van de oorlog is het conflict al snel om de hoek bij IJzerdraat, wanneer Rotterdam wordt gebombardeerd. Uit boosheid begint hij met het schrijven van Geuzenberichten, de allereerste verzetsdaad in de Tweede Wereldoorlog. Uiteindelijk ontmoet hij leden van de Wandelsportvereniging Flardinga. Samen met hen richt hij ‘De Geuzen’ op, de eerste verzetsgroep van Nederland.
Ze saboteren de Duitsers, van het doorknippen van telefoondraden tot het in het water duwen van soldaten. Midden in de oorlog krijgt IJzerdraat ineens zijn droombaan aangeboden. Hij mag een gigantisch middeleeuws wandkleed restaureren. Dit wandkleed hangt nog steeds in het stadhuis van Haarlem. Maar een paar maanden nadat hij terug is verhuisd naar zijn geboortestad gaat het mis. Door een stomme toevalligheid komen de Duitsers de Geuzen op het spoor.
IJzerdraat aan het werk met 'De Val van Damiate', het wandkleed wat hij in Haarlem mocht restaureren in de tweede helft van 1940 | maker onbekend
Schijnproces
IJzerdraat zit vanaf eind november 1940 samen met andere Geuzen gevangen in het Oranjehotel in Scheveningen. Na een schijnproces bij de Hoge Raad in Den Haag wordt IJzerdraat ter dood veroordeeld. In oranje pyjama, trots op zijn Nederland, wordt hij samen met zeventien andere gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Zijn lichaam wordt na de oorlog opgegraven en herbegraven op het Nationaal Ereveld in Loenen.
Bernard IJzerdraat wordt uiteindelijk 49 jaar, waarvan hij slechts acht maanden in Schiedam woont. Toch zal hij altijd herinnerd worden. Door zijn dappere daden aan het begin van de oorlog is hij, voor altijd, de allereerste verzetsstrijder van Nederland.
