80 jaar bevrijding

Normaliter organiseert ServiceTeam Vlaardingen stadswandelingen en torenbeklimmingen, maar op zondag 4 mei houden de vrijwilligers een speciale fietstocht in het kader van de Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Deze fietstour staat volledig in het teken van Vlaardingen tijdens de oorlogsdagen, bezetting en bevrijding. Om verrassingen te voorkomen test vrijwilliger Ellie Andersen op vrijdag 2 mei voor de zekerheid maar de uitgestippelde route uit.

In 1943 is de oorlog voelbaar in Vlaardingen. Dirk van der Ende noteert bombardementen in Maassluis, Schiedam en zelfs in zijn eigen stad, met dodelijke slachtoffers tot gevolg. Toch gaat het gewone leven door: verjaardagen worden gevierd, mensen gaan op vakantie. Aan de hand van aantekeningen en gesprekken met ooggetuigen wordt duidelijk hoe dichtbij de oorlog kwam, en hoe mensen toch probeerden vast te houden aan normaliteit.

Tachtig jaar vrijheid is waar we in 2025 bij stil staan tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei en Bevrijdingsdag op 5 mei. In zowel Schiedam als Vlaardingen worden de oorlogsslachtoffers herdacht met diverse plechtigheden en bijeenkomsten. Twee zet de bijeenkomsten die op 4 mei plaatsvinden op een rijtje.

Het Nederlandse verzet in de Tweede Wereldoorlog is begonnen in Schiedam. Op 15 mei 1940 schrijft Bernard IJzerdraat het eerste Geuzenbericht. Later richt hij met Vlaardingers de verzetsgroep ‘De Geuzen’ op. In het kader van tachtig jaar bevrijding duiken we in de reis die IJzerdraat heeft afgelegd: van Haarlem tot Dinxperlo en van Schiedam tot Loenen.

De 25-jarige Jort van der Voorden uit Schiedam vertegenwoordigt Nederland op de eerste Internationale Jongeren Vrijheidsconferentie in Middelburg. Samen met August de Bats uit Vlaardingen maakt hij deel uit van een Zuid-Hollandse afvaardiging. Op 2 en 3 mei komen in totaal tweehonderd jongeren uit 52 landen samen om in gesprek te gaan over vrijheid, democratie en mensenrechten.

Door Vlaardingen zijn op meerdere plekken Amerikaanse, Britse, Canadese en Poolse vlaggen opgehangen. Het zijn de vlaggen van de landen die tachtig jaar geleden het meest betrokken zijn geweest bij de Nederlandse bevrijding van de Duitse bezetter. Het is het eerste jaar dat op deze schaal vlaggen door Vlaardingen van geallieerde landen worden opgehangen.

Met emmers water, schuursponsjes en koperpoets trok een groep vrijwilligers maandagmiddag door De Gorzen in Schiedam. Zij maakten een aantal van de Stolpersteine schoon. Stolpersteine, ook wel struikelstenen genoemd, zijn kleine messing gedenksteentjes in de stoep op plekken waar Joodse oorlogsslachtoffers ooit woonden. “Dat doen we uit respect.”

David Anthonius Muijsson was een sigarenmaker die woonde aan het Broersveld 10 in Schiedam. In de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het communistische verzet. Zijn kleinzoon Robert Grootendorst heeft veel onderzoek gedaan naar zijn opa en een Stolperstein aangevraagd. “Dit is een steen voor iemand die écht iets heeft betekent in de Tweede Wereldoorlog.” De steen werd vrijdag 25 april gelegd.

Voormalig voorzitter van de Nederlandse Politiebond, Jan Struijs, zal spreken tijdens de Dodenherdenking op 4 mei in Vlaardingen. De geboren Vlaardinger zal de jaarlijkse Herdenkingstoespraak geven op het Verploegh Chasséplein. Struijs schreef een boek over ‘ome Arie’ Struijs, een Vlaardingse verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog.

In het kader van 80 jaar vrijheid bracht Stichting Nationale Gedenkdagen Vlaardingen, verschillende scholieren naar het Oranjehotel en de Waalsdorpervlakte in Scheveningen.  Op vrijdag 4 april vond de laatste excursie plaats samen met groep 8 van de Johannes Calvijnschool en groep 7 en 8 van basisschool Het Christal. De leerlingen leerden over gevangenschap, verzet en dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is.

De familie Ronde heeft een boekje met foto’s en tekeningen over kamp De Vergulde Hand geschonken aan Museum Vlaardingen en het Stadsarchief Vlaardingen. De tekeningen en foto’s geven een bijzonder inkijkje in het dagelijkse leven van de gevangenen na de Tweede Wereldoorlog. Het materiaal is gemaakt door Jan Ronde (1905-1995), een van de eerste gevangenen van het kamp.

De Geuzenpenning is in 2025 voor het eerst in de historie in Schiedam uitgereikt. De jeneverstad heeft later zien een prima gastheer te zijn. Tijdens de ceremonie, onder andere bijgewoond door koning Willem-Alexander en Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma, stond vooral de Schiedamse Geus Bernard IJzerdraat centraal.